Begin juli kreeg ik een nieuwe heup en sinds kort kan ik het strand weer op. Pas nu ik herstel realiseer ik me hoeveel ik in de afgelopen jaren had ingeleverd vanwege dat slecht werkende en pijnlijke heupgewricht. Het laat me weer eens zien hoe flexibel wij mensen ons kunnen aanpassen aan de situaties zoals ze zijn. Vaak zelfs zonder dat we het ons bewust zijn. Terwijl ik in de wind de kitesurfers de mooiste sprongen zie maken, tegen een decor van blauwe lucht en witte wolken, gaan mijn gedachten verder.
In mijn geval verloor ik door de pijn mijn bewegingsvrijheid. Het deed geleidelijk zijn intrede zodat ik me jarenlang telkens aanpaste aan wat kon. Het was nou eenmaal zo.
In mijn werk als begeleider bij leven, afscheid en verlies zie ik een soortgelijk patroon terug. Mensen 'groeien' in een situatie die ze, om het dragelijk te maken, als ‘normaal’ gaan beschouwen. Hoe vaak hoor ik niet: 'het is nou eenmaal zo...'? Toch kan een ziekteproces veel teweegbrengen bij iedereen die daarbij is betrokken. Mooi en minder mooi.
En ja het is zo: wij mensen zullen 'natuurlijk moeten leren omgaan met verlies van...' Met dat wat er op ons pad komt. Maar daarbij is het wel nodig dat we ons ook bewust zijn van de effecten van dit verlies op onszelf. Wat brengt het met zich mee, wat doet het met mij als mens, met mijn behoeften? Vaak zie je dat er vooral veel aandacht is voor de persoon die ziek is, en minder voor de omstanders. Maar ook aan hun verlies mag aandacht gegeven worden. In eerste instantie door de persoon zelf. Het mag, maar sterker nog: ik denk dat het noodzakelijk is. Want het verlies is er, het mag benoemd worden en heeft recht op aandacht. Het erkennen van pijn, verlies en verdriet kan veel opleveren in het proces dat speelt en het vervolg daarop. Daarnaast kan het zorgen voor meer mildheid naar jezelf, inzicht in jouw eigen behoeften en niet in de laatste plaats inzicht in de verstandhouding met de mensen in jouw omgeving.
Zo denk ik terug aan een stel. Zij was al langer ziek en haar ondergrens van kwaliteit van leven was bereikt. Hij zorgde al lang voor haar en steunde haar in de wens te willen stoppen met leven. Toch lag alle focus op haar en haar behoeften, zij was immers ziek, zij ging dood. Al twee jaar zette deze man zichzelf in de 'wachtkamer' vanuit liefde voor zijn vrouw. Toen ik in een veilige setting vroeg hoe dit voor hem was kwamen de waterlanders. Eindelijk iemand die ook vroeg naar hem. Eindelijk iemand die erkende dat het voor hem ook lastig was en dat het ook voor hem veel gevoel met zich meebracht. Eindelijk iemand die zag dat 'het verlies' al veel langere tijd aanwezig was in hun leven. En eindelijk gaf hij zichzelf toestemming om zijn verdriet te laten zien, het te voelen en het de vrije loop te laten gaan. Hij erkende daardoor het verlies en daarbij zijn verdriet. Een prachtig open gesprek volgde. Tranen van liefde, begrip en verlies kregen opeens allemaal ruimte.
Het is wat dit deel van mijn werk zo fijn maakt. Mensen 'zien', opdat zij zichzelf beter kunnen zien en kunnen gaan staan voor hun eigen behoeften. Te luisteren zonder oordeel. Verbinding creëren tussen mensen in hun zoektocht bij verlies. In een fase waarin ze samen nog nooit zijn geweest en waarin ze de weg niet kennen. Waarbij ze soms verdwalen en elkaar daarbij onnodig kwijtraken. Het was zo waardevol voor dit stel, dat elkaar al jaren kende, om alsnog een diepere laag in hun relatie aan te raken in deze fase van het leven.
De zon gaat langzaam onder. De kitesurfers gaan richting huis en het wordt fris. Tijd om naar huis te gaan. Ik ben weer een stukje wijzer geworden over het leven.
Comments